Historii Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej nie da się opowiedzieć bez historii kopalni „Królowa Luiza” i odwrotnie. Podobnie jest z odkrywaniem na żywo tych fascynujących obiektów – Sztolnię zwiedzamy dzięki zejściu 40 metrów pod ziemię dwoma historycznymi szybami górniczymi: Szybem Carnall oraz Szybem Wilhelmina. Warto wiedzieć, że nazwa "Sztolnia Królowa Luiza" powstała współcześnie z myślą o prowadzeniu ruchu turystycznego. Ten unikatowy kompleks górniczy składa się z dwóch obiektów: Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej i kopalni "Królowa Luiza".
Sztolnia Królowa Luiza to ponad 5 kilometrów tras podziemnych, dwa szyby górnicze, trzy lokalizacje naziemne, szereg zrewitalizowanych budynków po kopalni „Królowa Luiza” oraz dwa parki tematyczne: Park 12C i Park Techniki Wojskowej. Kompleks to także podróż przez chodnik wydrążony w węglu, pokazy prac potężnych maszyn górniczych: kombajnów wydobywczych, parowej maszyny wyciągowej, wrębiarki, struga ścianowego, ładowarki zasięrzutnej, a także przejazd górniczą kolejką szynową typu karlik.
W tej chwili można zwiedzać strefę naziemną Sztolni, położoną przy Szybie „Carnall”. Obejmuje ona zabytkową Łaźnię Łańcuszkową kopalni „Królowa Luiza”, 100-letnią parową maszynę wyciągową oraz dwie wystawy tematyczne: „Kopalnia Edisona” i „Niezwykła historia”, opisujące losy największej ze śląskich kopalń oraz dzieje elektryfikacji i modernizacji rodzimego górnictwa węglowego.
Łaźnia Łańcuszkowa Kopalni „Królowa Luiza” została wybudowana w 1890 roku i była pierwszym tego typu obiektem na Górnym Śląsku. Jeszcze do lat 20. XX wieku zdecydowana większość kopalń nie posiadała łaźni, a górnicy po zakończonej szychcie zażywali kąpieli dopiero po powrocie do domu. Budynek służył górnikom jako zaplecze socjalne w postaci łaźni i szatni z charakterystycznymi hakami na łańcuchach, na których zostawiano odzież oraz rzeczy osobiste. We wnętrzu częściowo zachowała się oryginalna ceramika, system natrysków, a także fragment szatni z hakami i łańcuszkami oraz nitowany zbiornik wyrównawczy na wodę, zapewniający odpowiednie ciśnienie w prysznicach.
Parowa maszyna wyciągowa znajdująca się na terenie kopalni „Królowa Luiza” jest jednym ze szczytowych osiągnięć technologicznych swojej epoki. Jest to urządzenie w układzie bliźniaczym o mocy 2000 KM, wyprodukowane w 1915 r. w Eisenhütte Prinz Rudolfh w niemieckim Dülmen. Maszyna jeszcze do 1990 r. obsługiwała szyb „Carnall” o głębokości 503 m. Do dziś pokaz pracy tego wspaniałego i unikatowego na skalę europejską urządzenia można podziwiać w ramach zwiedzania naziemnej strefy Sztolni Królowa Luiza.
„Niezwykła historia. Kopalnia Królowa Luiza w latach 1791-1998" to wystawa, która za pomocą wielu eksponatów i przy wsparciu najnowszych technologii multimedialnych i ekspozycyjnych ukazuje bujne i czasem skomplikowane dzieje kopalni. Ponad 200 lat z jej historii zostało ukazane za pomocą pięciu stanowisk, które poświęcone są głównym etapom w dziejach zakładu, od powstania i budowy pierwszych szybów aż do likwidacji. Jednym z głównych eksponatów wystawy jest zabytkowa sprężarka - ponad 60-tonowy kolos wybudowany przez firmę Belliss-Morcom w brytyjskim Birmingham.
Wystawa „Kopalnia Edisona” przypomina o początkach elektryfikacji w górnictwie i pokazuje, jak zmieniała się ilość, forma, specyfika, moc, a także poziom konstrukcji, zaawansowanie technologiczne i kształt górniczych urządzeń elektrycznych, zarówno dołowych, jak i stosowanych na powierzchni. Wystawa prezentuje wiele urządzeń elektrycznych i towarzyszących im urządzeń pomiarowych, z których większość pochodzi jeszcze z pierwszych dwóch dekad XX stulecia. Polerowane mosiężne oprawy, delikatne wskazówki, misternie zdobione znaki firmowe, ręcznie wykonywane tzw. „szparunki", napisy, cyferblaty czy też potężne serwomechanizmy służące do zdalnego włączania poszczególnych obwodów robią szczególne wrażenie. Najokazalszym eksponatem wystawy jest odrestaurowana zabytkowa rozdzielnia średniego napięcia 6 kV.
Przy ładnej pogodzie możliwe jest także wejście na 31-metrową wieżę wyciągową szybu "Carnall", z której rozpościera się piękna panorama Górnego Śląska. Z tej wysokości można policzyć wieże szybowe okolicznych kopalń - mimo upływu czasu na Śląsku ciągle funkcjonują czynne zakłady górnicze. Zwiedzając nadszybie można prześledzić drogę węgla wydobywanego na powierzchnię za pomocą szoli i wózków na urobek.
Przed wakacjami 2016 r. planowane jest oddanie do użytku turystów części kompleksu Sztolni o nazwie "Park 12C". To podziemny park maszyn górniczych, zlokalizowany w dawnych wyrobiskach „Królowej Luizy” oraz rozbudowana przestrzeń naziemna z tematycznymi parkami rozrywkowo-edukacyjnymi i Parkiem Techniki Wojskowej. Ta część Sztolni powstaje przede wszystkim z myślą o rodzinach z dziećmi oraz zorganizowanych grupach szkolnych.
Część podziemna prezentuje oblicze górnictwa z lat 70-tych XX wieku w czterech strefach tematycznych: strefę tradycji, legend i kultury, geostrefie, strefie techniki i strefie działań. Strefy wypełnione są zarówno multimediami, jak i działającymi maszynami górniczymi w postaci struga ścianowego, wrębiarki, ładowarki zasięrzutnej, kombajnu ścianowego i chodnikowego. Jedną z największych atrakcji części podziemnej jest przejazd górniczą kolejką szynową typu Karlik. Kolejka porusza się po specjalnie przygotowanej trasie przekopami kopalni Królowa Luiza.
Strefa naziemna Parku 12C stanowi przestrzeń, w której dzieci i młodzież mogą w atrakcyjny sposób poznać zagadnienia związane z żywiołami ziemskimi, technikami wydobywania węgla i energią w przyrodzie. Głównym zamysłem parku jest interakcja, aktywna nauka i zabawa, a także wypoczynek w strefie grillowej. Osobną część Parku stanowi BajtelGruba, czyli zabawkowa kopalnia dla najmłodszych Park jest wypełniony interaktywnymi maszynami, których nie sposób znaleźć na zwykłym placu zabaw. Młodsi i starsi podopieczni odkryją w nim m.in. śrubę Archimedesa, słoneczną zapalniczkę, system zapór wodnych i wodospadów, pompę wodną i labirynt.
Tuż obok Parku 12C przy współpracy z Fundacją Techniki Wojskowej - Mała Armia "Grupa Śląsk" powstaje Park Techniki Wojskowej, w którym będzie można podziwiać interesujące eksponaty wojskowe. Wśród nich znajdą się pojazdy gąsienicowe, transportery opancerzone, wojskowe samochody ciężarowe, wyrzutnie rakiet, a nawet czołgi T-34 i T-72.
Do końca 2016 roku ma zostać uruchomiona podziemna trasa od Szybu Carnall do Szybu Wilhelmina, wiodąca przez pierwszy udostępniany odcinek Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej oraz chodnik w pokładzie węgla 510. W Sztolni będzie można podziwiać oryginalne fragmenty 200-letniej obudowy górniczej, a także miejsca wydrążone w litej skale. Ciekawostką będzie zwiedzanie zrekonstruowanego portu załadunkowego, gdzie ówcześnie za pomocą drewnianego żurawia dokonywano załadunku węgla z wagoników na łodzie transportowe.
W datowanym na 1820 rok chodniku węglowym będzie można zobaczyć ekspozycję poświęconą dawnym sposobom wydobywania węgla systemem zabierkowym, a także prezentację transportu węgla przy użyciu XIX-wiecznych rozwiązań technologicznych.
Następny etap przewiduje uruchomienie ostatniego odcinka Sztolni i trasy wodnej, a więc spływu łodziami do wylotu Sztolni w centrum Zabrza przy ul. Miarki. Odwiedzający pokonają drogę wodną o długości ponad 1100 m - będzie to najdłuższa tego typu podziemna trasa w Polsce. Transport zapewniają dwa zestawy łodzi o napędzie elektrycznym, które mogą pomieścić łącznie do 24 osób. Są one stylizowane na historyczne barki, którymi transportowano węgiel w kierunku Kanału Kłodnickiego i rzeki Odry.
Łodzie zostały zaprojektowane specjalnie na zamówienie Muzeum Górnictwa Węglowego przez przedsiębiorstwo zajmujące się wytwarzaniem okrętów żeglugi śródlądowej. Transport wodny będzie prowadzony wahadłowo - jest to możliwe dzięki historycznym mijankom znajdującym się w Sztolni.
